Gebiedsnaam: Broedvlakte Zwijndrecht
Ligging: Ten oosten van het Groot Rietveld, op grondgebied Zwijndrecht.
Aard: Opgespoten zandvlakte die langsheen de randen gedeeltelijk is ingenomen door bedrijven. Het gebied bevat, door de kleiige ondergrond, tal van plassen en een schaarse, doch interessante vegetatie.
Oppervlakte: ca.100 ha.
Historiek: De Vlakte van Zwijndrecht was vroeger een onderdeel van de oude Melselepolder, die bij de havenuitbreiding bijna volledig onder meters zand werd bedolven. Het bijzondere aan deze 100 ha opgespoten zandvlakte is dat het door de kleiige ondergrond, tal van plassen en een schaarse, interessante vegetatie bevat.
Omdat het gebied nauw aansluit bij de Schelde en gelegen is naast het Groot Rietveld vormt het een ideaal broedbiotoop voor strand- en plasbroeders. Voedsel- en broedgebied liggen zo immers vlak naast elkaar wat het geheel nog interessanter maakt voor de natuur.
Wil je meer weten over de geschiedenis van dit gebied?
Status: In het compensatieplan Deurganckdok is de broedvlakte Zwijndrecht opgenomen als tijdelijk compensatie voor verlies aan strand- en koloniebroeders.
Waarde: Deze vlakte is bijzonder geschikt omdat ze aansluit bij de Schelde en bij het Groot Rietveld. Voedsel- en broedgebied liggen naast elkaar en het is deze combinatie die het geheel zo interessant maakt voor de natuur.
In 2011 broedde er een kolonie van 49 Visdieven, 4 Kleine plevieren en 1 Kluut. Het aantal weidevogels blijft echter laag, maar deze hebben nu reeds voldoende geschikt broedgebied gevonden in Putten-West en Doelpolder-Noord. Meer weten over broedgevallen?
Beheer / Plannen: Tijdens het voorjaar 2000 slaagde NP WAL (nu Natuurpunt Waasland) erin om het gebied tijdens het broedseizoen te beschermen. AWZ (Administratie Waterwegen en Zeewegen, nu W&Z), eigenaar van het gebied, liet een symbolische afsluiting en borden “broedgebied” plaatsen om de verstoring van het gebied te voorkomen en zorgde voor kleine ingrepen in de afwatering.
In het compensatieplan voor het Deurganckdok (Nooddecreet, 2001) werd het gebied opgenomen als tijdelijke compensatie voor het verlies aan strand- en koloniebroeders. Het gebied is dan ook van groot (tijdelijk) belang voor het behalen van de compensatiedoelstellingen van deze soorten (Kluut, Plevieren, Visdief, ...). Ook herbergt het een van de grootste deelpopulaties van Rugstreeppad in het havengebied.
In de daaropvolgende periode werd via de zetels van NP en NP-WAL in de vers geïnstalleerde Beheercommissie (Natuur) Linkerscheldeoever telkens geadviseerd bij het verdere beheer en de ontwikkeling van het gebied. Dat verliep in het begin niet altijd even vlot als gewenst/noodzakelijk. Zo werd bv. gevraagd om het gebied in het najaar van 2002 af te sluiten en te voorzien van infoborden zonder dat hier gevolg aan werd gegeven.
Tijdens de winter werd het gebied dan ook terug ingenomen door motorcrossers die de grondbroedende vogels grondig verstoorden. Daarop werd in april 2003 een afsluiting rond het gebied geplaatst om begrazing met Konikpaarden (ANB) mogelijk te maken. Ook werd er op aangedrongen om het gebied opnieuw in te richten via de aanleg van ondiepe plassen, die levensnoodzakelijk zijn voor meerdere soorten broedvogels.
Uit de (in 2003 opgestarte) jaarlijkse monitoring van dit broedgebied door het INBO en de broedvogelgegevens van NP-vrijwilligers uit het verleden bleek dat er nog maar bijzonder weinig strand- en plasbroeders tot broeden kwamen. Inrichtingsmaatregelen waren noodzakelijk opdat het gebied volwaardig zou kunnen functioneren als compensatiegebied voor de grote broedvlakte die verloren ging voor het Deurganckdok.
In maart 2004 werden door de overheid de eerste inrichtingsmaatregelen (het verwijderen van een wilgenbosje en maaien met afvoeren van maaisel) genomen. Begin 2005 werden nog bijkomende inrichtingswerken uitgevoerd waarbij enkele grotere en diepere waterpartijen werden gecreëerd. Na een initieel succes met 43 broedterritoria van Kluut en 1 van Visdief in 2004 werden er in 2005, 2006 en 2007 opnieuw veel lagere aantallen aangetroffen, naar alle waarschijnlijkheid mede door de grotere aantrekkingskracht van de werfzone van het Deurganckdok.
Behalve een enkele uitschieter in 2008 met 2 broedkoppels Steltkluut bleven de aantallen strand- en plasbroeders laag en daalden ook de aantallen weidevogels. Niet alleen was het gebied opnieuw sterk vergrast en verbost (wilgenopslag), maar in 2009 werd ook nog eens een sterke aanwezigheid van Vos geconstateerd waardoor opnieuw inrichtingsmaatregelen noodzakelijk bleken. In 2010 werd alle opstaande vegetatie verwijderd en begin 2011 liet het Havenbedrijf het ganse terrein opnieuw afplaggen en een diepe gracht graven om de vos uit de broedzone te weren.
Toegankelijkheid: enkel rondom toegankelijk : op de bermen van de Kwarikweg en op de oude verdedigingsdijk. Inlichtingen voor begeleide wandelingen: Natuurpunt Waasland.
Bereikbaarheid:
Met de auto vanuit Antwerpen: Neem op de Expresweg richting kust de afslag Industriegebied Zwijndrecht. Aan de verkeerslichten rijd je rechtdoor en je neemt net voor de spoorwegbrug over de Expresweg rechts. Dit is de Kwarikweg van waarop je een prachtig overzicht over het de broedvlakte en over het Groot Rietveld hebt.
Met de auto of fiets vanuit Beveren of het Waasland: Rijd naar het centrum van Kallo. Aan de verkeerslichten in het centrum sla je rechtsaf. Net voor de toegangspoort van de elektriciteitscentrale draai je rechtsaf. Je laat 100 meter verder de toegang tot het Fort Sint-Marie links liggen en je rijdt rechts de "dijk" (Kwarikweg) op. Voor je ligt het opgespoten (noordelijke) gedeelte van het Groot Rietveld. Volg de asfaltbaan naar links en je kunt de broedvlakte Zwijdrecht overschouwen (gescheiden door een dijk van het Groot Rietveld.)
Met de fiets vanuit Antwerpen: Neem het fietspad naast de Expresweg naar de kust en rijd langs het volledige industriegebied van Zwijndrecht. Je neemt net voor de spoorwegbrug over de Expresweg rechts. Dit is de Kwarikweg van waarop je een prachtig overzicht over de broedvlakte Zwijndrecht (in het oosten) en over het Groot Rietveld (in het westen) hebt.
Met de fiets vanuit Zwijndrecht: Rijd via de Neerstraat naar het autoviaduct over de Expresweg (er ligt een tweerichtingenfietspad naast de autobaan). Eens over de brug blijf je voorbij de verkeerslichten de Expresweg volgen. Je neemt net voor de spoorwegbrug over de Expresweg rechts. Dit is de Kwarikweg van waarop je een prachtig overzicht over de broedvlakte Zwijndrecht en het Groot Rietveld hebt.
Contact: Natuurpunt Waasland, tel.03 722 15 37 of e-mail Natuurpunt Waasland
Contact ANB voor het melden van overtredeingen, overlast of andere problemen: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. of tel. 0492 23 35 53
Vacatures: Wij zoeken mensen die een oogje in het zeil willen houden en onregelmatigheden dadelijk doorseinen en mensen die willen meewerken aan de overzetactie van amfibieën