Leven er dassen in onze regio? Tot voor kort was het antwoord “nee”. De vaste populaties van dit roofdier zijn immers al lang uit onze regio verdwenen. Onze laatste populaties bevonden zich bv. in het krekengebied in Assenede (1935-75) en in Zeeuws-Vlaanderen. In Antwerpen waren er populaties in de regio Turnhout die het tot de jaren ’60 uithielden. Maar er is de laatste jaren vanuit permanente dassenpopulaties in Noord-Frankrijk, Wallonië, Haspengouw, Voeren en het Leuvense Meerdaalwoud herkolonisatie op gang gekomen. De das behoort tot de biologische orde van de roofdieren maar dat is ‘misplaatst’ voor een dier dat zich voedt met regenwormen, kevers en plantaardig voedsel.
Met enige regelmaat worden er overal in Vlaanderen doodgereden dassen gevonden. Dit zijn zogenaamde ‘zwervers’. Jonge dassen die op zoek gaan naar een eigen territorium, maar in ongeschikt gebied terechtkomen zonder soortgenoten.
Deze dieren gaan vervolgens dagenlang trekken. Vaak lopen ze steeds in dezelfde richting langs moeilijke barrières zoals kanalen en autostrades.
Dassen die uit Noord-Frankrijk of Wallonië noordwaarts trekken, komen uiteindelijk ergens in het drukke Vlaanderen terecht en eindigen steevast als verkeersslachtoffer, vaak op een kruising van wegen.
In Loppem (omgeving Brugge) werden zelfs 3 dassen (1967, 1982, 1995) op hetzelfde stuk autosnelweg doodgereden zonder dat er ook maar een dassenburcht in de buurt is.
Er doen al lang verhalen de ronde van dassenaanwezigheid in het Waasland (o.a. in Waasmunster), maar de verhalen zijn vaak moeilijk te concretiseren en te verifiëren. Laten we de ons bekende waarnemingen van dassen in onze regio even oplijsten:
• 28 maart 2008. Op de Verbindingsweg E17-E34 te Antwerpen Linkeroever wordt een dode das aangetroffen. Uit de autopsie door het Instituut voor Natuur- en Bos Onderzoek (INBO) bleek dat het dier door toedoen van de mens op zijn eindbestemming geraakte. Expert Koen Van Den Berge: “Kop volledig verbrijzeld, ruggengraat op twee plaatsen gebroken, beide achterpoten en bekken meervoudig gebroken. In die toestand kan dit beest geen millimeter verkropen zijn na de aanrijding”.
Het dier heeft dus een stevige aanrijding gehad, is vervolgens meegenomen en werd uiteindelijk op Linkeroever gedumpt. Waarom hij is meegenomen en over welke afstand hij is getransporteerd blijft een vraagteken. Schedelverzamelaars, truckchauffeurs met schrik voor een boete, … aan speculaties geen gebrek…
• 23 augustus 2013. Men vindt een dode das (een oud wijfje) op de pechstrook van de E17 in Sint-Niklaas.
• Begin 2014. Volgens lokale bronnen werd er op de pechstrook van de E17 in Sint-Niklaas (vlakbij de vondst van 23/08/2013) een dode das opgemerkt.
• 9 juli 2016. Verschillende waarnemers meldden een dode das in Lokeren. Het betrof een jong van om en bij de vijf maanden. Op die leeftijd lopen de jongen nog rond in het ouderlijke territorium. Enkel zware verstoring van een burchtsite en/of de dood van de moeder kunnen er toe leiden dat een dergelijk jong al aan het zwerven slaat en dus van veel verder kan komen. Deze vondst kan dus wijzen op lokale voortplanting en in dat geval moet er zich in principe in een straal van enkele kilometers daarrond een dassenburcht bevinden.
• 11 juli 2016. Er werd een dode das gefilmd langs de middenberm op de E17 in Beveren. Gezien de locatie kon deze das niet ingezameld worden. Het is niet de eerste keer dat een das werd gevonden langs de E17 in het Waasland.
• 9 maart 2017. Een natuurfotograaf zag een dode das op de E17 ter hoogte van Heusden. Medewerkers van het INBO haastten zich ter plaatste maar de das was al verdwenen. Vorig jaar was er op de E40 in het Brugse ook al een dassenkadaver dat op de dag van de vondst al spoorloos verdween…
• April 2017. Een kleine, vermoedelijk tijdelijke dassenburcht werd gevonden in de onmiddellijke buurt van het verkeersslachtoffer dat op 11 juli 2016 werd gevonden in Beveren.
Wie aanwijzingen heeft over de aanwezigheid van dassen (of andere kleine zoogdieren zoals marters) mag die signaleren aan onze medewerker Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. of Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
(tekst: Jef Van De Wiele met als bron Archief Natuurpunt Waasland, INBO Marternieuws 22/ 2017 - foto: Berlinda De Cleene / met speciale dank aan Arno Thomaes (INBO))